Nie narodzone dziecko wszystkie składniki odżywcze pobiera z orga­nizmu matki. Mimo to zapotrzebowanie na kalorie w czasie ciąży zwię­ksza się tylko nieznacznie, organizm przystosowuje się bowiem do no­wych warunków. Kobieta ciężarna prowadząca średnio aktywny tryb życia powinna spożywać dziennie tylko 300 kalorii więcej. Kobiety aktywnie zajmujące się sportem muszą dostarczyć organizmowi dodat­kowo 200-300 kalorii dziennie, co łącznie daje 500-600 kalorii.

Zapotrzebowanie na większość składników odżywczych także wzrasta tylko w niewielkim stopniu. Należy jednak pamiętać, by maksymalnie ograniczać „puste kalorie” oraz pożywienie bogate w kalorie, lecz ubogie w składniki odżywcze. Jedzenie produktów wzbogaconych dużą ilością składników odżywczych lub codzienne przyjmowanie tabletek multiwitaminy i preparatów mineralnych zaleca się tylko wtedy, gdy występują trudności w dostarczeniu organizmowi dostatecznych dawek natural­nych składników odżywczych. Przyjmowanie preparatów witaminowych lub związków mineralnych, gdy nie zachodzi po temu szczególna potrze­ba, może być nawet szkodliwe dla rozwijającego się płodu (na przykład nadmiar witaminy A, D i K).

Podczas ciąży zapotrzebowanie organizmu na białko nieznacznie wzrasta i wynosi 45-60 gramów dziennie, a więc ciężarna powinna spo­żywać dodatkowo pokarmy bogate w białko. Należy zwiększyć też nie­znacznie ilość witaminy C – z 60 do 70 miligramów dziennie, czyli tyle, ile zawiera duża pomarańcza.

Intensywniejsza przemiana metaboliczna zwiększa zapotrzebowanie organizmu na witaminy z grupy B. Witamina B6 jest niezbędna do przemiany metabolicznej białka i tłuszczu – dzienne zapotrzebowanie na nią wynosi około 2,2 miligramów. Witamina B6, zawarta w drożdżach spożywczych, skutecznie zapobiega nudnościom. Zapotrzebowanie na trzy witaminy z grupy B-complex, niezbędne do prawidłowej przemiany metabolicznej płodu – tj. niacynę, ryboflawinę i tiaminę – zwiększa się nieznacznie do odpowiednio: 1,7, 1,6 oraz 1,5 miligramów.

Aby zapewnić odpowiednią ilość krwi rozwijającemu się dziecku, niezbędne jest dodatkowe zaopatrzenie organizmu w witaminę B12, nie­zbędną do wytwarzania czerwonych komórek krwi 1 absorpcji żelaza (zwiększa się do 2,2 miligramów). Doprowadzenie tlenu do czerwonych komórek krwi wymaga podwojenia ilości tego pierwiastka. Niedobór żelaza może spowodować nadmierne obciążenie serca, które musi inten­sywniej pracować, by dostarczyć odpowiednią ilość tlenu, co w rezultacie może doprowadzić nawet do choroby tego ważnego organu. Spożywanie jedzenia bogatego w żelazo równocześnie z sokami cytrusowymi może zwiększyć stopień absorpcji żelaza, natomiast mleko i produkty mleczne wykazują działanie przeciwne.

Podwojenie ilości spożywanych produktów o dużej zawartości żelaza wymaga trochę wysiłku. Niestety, niektóre produkty upośledzają ab­sorpcję tego pierwiastka. Należy tu wymienić: herbatę, otręby zbożowe i kwas szczawiowy znajdujący się, jak na ironię, w szpinaku, który zawiera duże ilości (niestety) niedostępnego żelaza. Z uwagi na tak złą absorpcję związków mineralnych, medycyna alopatyczna tradycyjnie zaleca kobiecie ciężarnej przyjmowanie 400-900 miligramów preparatów żelazowych dziennie!

Za wysoki poziom żelaza w organizmie może być jednak przyczyną wielu schorzeń serca, chociaż niektóre badania temu przeczą. Preparaty z żelazem zwiększają zapotrzebowanie na tlen, kwas pantotenowy i inne składniki odżywcze oraz hamują absorpcję witamin E, A i C, tak waż­nych i dla płodu, i dla matki.

Inna witamina z grupy B-complex, kwas foliowy, uczestniczy w two­rzeniu materiału genetycznego i czerwonych komórek krwi. Niektóre badania wskazują, że przyjmowanie preparatów z kwasem foliowym w pierwszym trymestrze ciąży (400 mikrogramów) skutecznie zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia rozszczepienia kręgosłupa u dziecka – wady rozwojowej rdzenia kręgowego.

Występuje również konieczność zwiększenia ilości jodu od 150 do 175 mikrogramów. Pierwiastek ten łatwo można dostarczyć organizmowi spożywając sól z zawartością jodu, a także produkty zawierające ten pierwiastek, m.in. wodorosty morskie. Niedobór jodu bywa przyczyną kretynizmu, z kolei jego nadmiar może spowodować opóźnienie umysłowe. Stosowanie zbilansowanej diety jest więc w tym wypadku niezwykle ważne.

Zapotrzebowanie na cynk – składnik niezbędny do wzrostu komó­rek – zwiększa się w czasie ciąży z 12 do 15 miligramów. Nadmiar tego pierwiastka może wywołać przedwczesny poród i deformację płodu, na­tomiast jego niedobór – zaburzenia układu nerwowego i niedowagę no­worodka.

Zapotrzebowanie na miedź pozostaje niezmienne, jednakże jej niedo­bór może wywołać przedwczesny poród.

Organizm kobiety musi też dostarczyć odpowiednią ilość składników odżywczych niezbędnych do rozwoju układu kostnego płodu, co oznacza zwiększenie zapotrzebowania na wapń i fosfor z 800 do 1200 miligra­mów, oraz magnezu z 280 do 320 miligramów.

Zapotrzebowanie na witaminę D, niezbędną do syntezy wapnia, po­dwaja się, dochodząc do 10 mikrogramów.

Wbrew panującym opiniom mleko nie jest najlepszym źródłem wa­pnia, ponieważ hamuje jego wchłanianie, podobnie jak absorpcję żelaza. Jogurt bez tłuszczu i ciemne liście zielonych warzyw są znacznie le­pszym źródłem wapnia.

Oprócz stosowania zbilansowanej diety, ciężarna kobieta powinna pamiętać o tym, by unikać niektórych produktów żywnościowych źle wpływających na rozwój płodu. Kofeina może być przyczyną poronienia i przedwczesnego porodu. Znajduje się ona nie tylko w kawie, herbacie, czekoladzie i napojach gazowanych, ale też w niektórych lekarstwach, m.in. w popularnych środkach przeciwbólowych. Radzimy więc zawsze sprawdzać na opakowaniu skład przyjmowanego leku. Zawarta w herba­cie tanina hamuje ponadto absorpcję żelaza. Należy też unikać alkoholu; jak już wspomniano, nawet niewielkie jego ilości mogą być przyczyną poronienia, natomiast duże wywołują syndrom alkoholowy płodu.

Zaleca się również unikanie środków moczopędnych, które nie tylko obniżają poziom potasu, ważnego składnika dla rozwoju płodu, ale zmniejszają ilość płynu w organizmie, niezbędną do przenoszenia dodat­kowych porcji składników odżywczych i odprowadzania zbędnych pro­duktów przemiany materii rozwijającego się płodu.